فناوری اتصال بیسم وای فای (Wi-Fi) از زمان عرضه خود تاکنون در افزایش راحتی زندگی کاربران اینترنت نقش بسیار پررنگی را به خود اختصاص داده و به‌جرئت می‌توان گفت که در زمره یکی از بزرگ‌ترین اختراعات تاکنون به ثبت رسیده توسط بشریت قابل طبقه‌بندی می‌باشد. اغلب دستگاه‌های مودم و روتر که پیشتر نیازمند اتصال فیزیکی به رایانه شخصی جهت فراهم آوردن امکان دسترسی به اینترنت بوده‌اند امروزه به فناوری وای فای متصل شده و بستر مناسب جهت برقراری ارتباط توسط صدها دستگاه همچون تلفن‌های همراه هوشمند، لپ‌تاپ و … به‌صورت از راه دور را به ارمغان آورده و با انتشار ویروس کرونا و گسترش دور کاری، اهمیت این تکنولوژی بسیار بیشتر از پیش در حال درک شدن است؛ اما همان‌گونه که هر بستری ممکن است درنتیجه عدم رعایت برخی نکات کوچک مشکلاتی را برای مصرف‌کنندگان خود ایجاد کند، فناوری وای فای نیز از این قاعده مستثنی نبوده و از جمله موارد موجود می‌توان به کاهش سرعت اشاره کرد که در این نوشته 23 روش جهت عیب‌یابی و بهبود سرعت اتصال بیسیم وای فای گردآوری شده‌اند. با ما همراه باشید.
1. انتخاب شرکت ارائه‌دهنده اینترنت (ISP)
فناوری وای فای تنها بستری جهت ارتباط بیسیم با اینترنت محسوب شده و دسترسی به این دنیای پهناور توسط شرکت ارائه‌دهنده اینترنت یا به عبارتی دیگر ISP انجام می‌پذیرد، بنابراین اگر شرکت بدون تعهد نسبت به مشترکان و سرویس‌های دارای پهنای باند پایین را انتخاب کنید، کاهش سرعت عاملی کاملاً اجتناب‌ناپذیر به شمار رفته و تغییر شرکت تنها راهکار موجود محسوب می‌شود. خوشبختانه در این حوزه، حتی در کشور ایران فاکتور رقابت بسیار داغ بوده و بسیاری از شرکت‌ها به روش‌های مختلفی همچون ارائه سرویس‌های دارای پهنای باند و سرعت بیشتر، انواع و اقسام جشنواره‌ها و سرویس‌های گوناگون و … به دنبال جذب مخاطبان بیشتر و حفظ مشترکان کنونی خود هستند، بنابراین پیشنهاد می‌شود تا به مقایسه‌ای بین آی‌اس‌پی‌های مختلف پرداخته و با توجه به میزان بودجه و نیازمندی‌های خود، بهترین شرکت ارائه‌دهنده را انتخاب نمایید.
2. تست سرعت اینترنت به‌طور منظم
اولین قدم در بهبود ارتباط بیسیم وای فای در آگاهی از سرعت دسترسی به اینترنت نهفته است. برای این منظور ابتدا مودم یا روتر را با استفاده از کابل شبکه به یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ متصل کرده و پس از مراجعه یک بستر آزمایش سرعت اینترنت همچون وب‌سایت SpeedTest، سرعت اینترنت خود را بررسی نمایید. در این حالت به دلیل اتصال فیزیکی مودم با مودم حداکثر پهنای باند مورد استفاده قرار گرفته و به‌نوعی بالاترین سرعت به دست می‌آید.
حال با استفاده از تلفن همراه هوشمند خود و وای فای، به اینترنت متصل شده و با قرار گرفتن در نزدیکی مودم (بدون وجود هرگونه مانعی همچون دیوار و … در مسیر)، مجدداً سرعت اینترنت را آزمایش کنید. آیا کاهش سرعتی در این حالت رخ داده است؟ در صورتی که پاسخ بله است باید منبع بروز مشکلات را در ارتباط وای فای مودم یا حتی تداخلات محیطی جستجو کنید.
اکنون می‌توانید برای بررسی بیشتر از مودم فاصله گرفته و در نقاط دیگری از منزل یا محل کار خود مجدداً سرعت اینترنت را بررسی کنید. در این حالت به دلیل فاصله بیشتر و وجود موانع در مسیر ارتباط، کاهش سرعت و پهنای باند اجتناب‌ناپذیر می‌باشد، اما در صورت افت قابل توجه و غیرمنطقی سرعت، منبع بروز مشکل باید مورد بررسی قرار گیرد.
3. مقایسه سرعت با پهنای باند ذکر شده در قرارداد
آیا پهنای باند دانلود یا آپلود شما با مقادیر درج شده در قرارداد سرویس خریداری شده یکسان بوده و هنوز هم از سرعت اتصال خود ناراضی هستید، در این صورت باید نسبت به تغییر سرویس و خریداری کردن سرویس‌های دارای پهنای باند بیشتر اقدام کنید، اما اگر سرعت و پهنای باند دریافتی شما در مقایسه با آنچه که خریداری کرده‌اید کمتر است، در این حالت بهتر است با شرکت ارائه‌دهنده سرویس خود تماس گرفته و موضوع را با آن‌ها در میان بگذارید تا نسبت به رفع مشکلی اقدام نمایند. لازم به ذکر است که سرعت حقیقی دانلود و آپلود در مقایسه با پهنای باند سرویس نسبت یک به هشت می‌باشد. به‌عنوان مثال اگر پهنای باند سرویس خریداری شده 8 مگابیت بر ثانیه است، سرعت حقیقی دانلود 1024 مگابایت است (8192Mbps/8=1024MBps).
4. آیا شرکت ارائه‌دهنده اینترنت شما با مشکلات گوناگون مواجه شده است؟
اگر سرعت اینترنت شما به‌صورت ناگهانی با افت همراه شده، اما پیشتر با این پدیده مواجه نشده‌اید، منبع بروز مشکل ممکن است به شرکت ارائه‌دهنده اینترنت شما مربوط باشد. در این صورت پیشنهاد می‌شود تا چند ساعت (به‌عنوان مثال 24 ساعت) صبر کرده و در صورت عدم رفع مشکل با شرکت تماس برقرار کنید. اگر منبع بروز مشکل به مواردی همچون تغییر پیکربندی شبکه، مشکلات منطقه‌ای و … مربوط باشد، بدون شک شمار بسیاری از افراد همانند شما دچار افت سرعت شده و تا زمان رفع از طرف شرکت باید صبر کنند، اما گاهی اوقات مواردی همچون کاهش عمدی پهنای باند از جانب شرکت ارائه‌دهنده سرویس به دلیل افزایش ترافیک از جانب کاربر (به‌عنوان دانلود فایل‌های حجیم) ممکن است دلیل اصلی بروز مشکل باشند که در این حالت تنها شما با افت سرعت مواجه شده و باید تا زمان رفع محدودیت‌ها از جانب شرکت صبر کنید. استفاده شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) جهت آگاهی از ایجاد گلوگاه و محدودیت از جانب شرکت ارائه‌دهنده اینترنت در این‌گونه مواقع می‌تواند تأثیرگذار باشد (اما نه همیشه!).
5. مطمئن شوید که به شبکه درست متصل شده‌اید!
در صورتی که تعدادی شبکه وای فای در اطراف شما قرار گرفته‌اند، این احتمال وجود دارد که تلفن همراه شما به‌صورت کاملاً ناخواسته به شبکه‌ای که از سرعت کمتری برخوردار می‌باشد متصل شده است. در این حالت کافی است تا شبکه متصله را بررسی کرده و در صورت صحت داشتن این موضوع، به‌صورت دستی شبکه خود را تعویض کرده و به شبکه وای فای پرسرعت و خصوصی خود متصل شوید.
6. مراقب پدیده Sticky Wi-Fi باشید!
فناوری وای فای برخلاف اینترنت همراه پیوسته به جستجو شبکه‌های مختلف و اتصال به آن‌ها نپرداخته و هنگامی که با استفاده از تلفن همراه هوشمند خود به یک شبکه متصل شوید، در دفعات آینده نیز دستگاه به‌صورت خودکار به همراه شبکه متصل می‌شود، حتی اگر مودم در فاصله فیزیکی نسبتاً زیادی نسبت به موقعیت شما قرار گرفته و اتصال ضعیفی برقرار شود (یا حتی شبکه‌های پرسرعت‌تر و با ارتباط به مراتب قوی‌تری در مسیر وجود داشته باشند). در این حالت گفته می‌شود که دستگاه به آن شبکه چسبیده (Stick) است.
در این حالت کافی است تا اتصال خود را به‌صورت دستی ریست کرده و با شبکه دیگری با سرعت بالاتر متصل شوید. افزایش فاصله با هات‌اسپات مربوطه (به‌عنوان مثال مودم) و کاهش قدرت سیگنال در افزایش قابل توجه تأخیر در ارسال اطلاعات، کاهش چشمگیر سرعت دانلود، آپلود و … عواملی اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شوند.
7. اپلیکیشن‌های پرمصرف را غیرفعال کنید
یکی دیگر از مواردی که در کاهش قابل توجه سرعت و مصرف شدید پهنای باند تأثیرگذار است استفاده از اپلیکیشن‌های مختلف می‌باشد. حتماً برای شما نیز پیش آمده است که سرعت اینترنت با ضعف قابل توجهی همراه شده و باز کردن حتی یک وب‌سایت اینترنتی با تأخیر زیادی انجام می‌شود، زیرا پدر، مادر، برادر یا خواهر شما در اتاق دیگری مشغول دانلود یک فایل حجیم یا تماشای یک کلیپ یا فیلم سینمایی در سرویس‌های استریم آنلاین محتویات همچون یوتیوب، نتفیلیکس یا … می‌باشد. علاوه بر آن اپلیکیشن‌های نصب شده بر روی لپ‌تاپ، اسمارت‌فون، تبلت و … نیز ممکن است در پس‌زمینه سیستم‌عامل پهنای باند زیادی را به اشغال خود درآورده و در کاهش سرعت نقش بسزایی را به خود اختصاص دهند، بنابراین پیشنهاد می‌شود تا در صورتی که کاهش سرعت درنتیجه مصرف زیاد پهنای باند توسط یک نرم‌افزار مربوط می‌باشد، منبع آن را یافته و در صورت عدم نیاز به برنامه آن را ببندید.
8. مودم یا روتر خود را ریستارت کنید
شاید برای شما نیز جالب باشد، اما دستگاه مودم یا روتر دوست‌داشتنی قرار گرفته بر روی میز کامپیوتر از پردازنده، حافظه اصلی، حافظه داخلی و حتی سیستم‌عامل اختصاصی برخوردار بوده و در نوع خود یک رایانه کوچک محسوب می‌شود، بنابراین درست همانند کامپیوترهای رومیزی و یا لپ‌تاپ ممکن است با انواع و اقسام مشکلات عجیب و غریب نیز مواجه شود که رفع آن‌ها به سادگی تنها خاموش و روشن و یا ریستارت کردن آن‌ها انجام شود. در صورتی که دستگاه مودم مورد استفاده شما اخیراً دچار تغییر در رفتار شده و مواردی همچون داغی بیشتر از اندازه سی‌پی‌یو و یا … را از خود به نمایش گذاشته است، کافی است تا دستگاه را خاموش کرده و سپس کابل برق آن را جدا نمایید. پس از گذشت 10 ثانیه مجدداً کابل برق را متصل کرده و مودم را روشن کنید تا مراحل ریستارت دستگاه به پایان برسد. علاوه بر آن گاهی اوقات ریست نمودم مودم از طریق کلید سخت‌افزاری قرار گرفته در قسمت زیرین و یا پشتی دستگاه نیز می‌تواند مفید واقع شود.
9. کابل‌های اتصالی را بررسی کنید
لقی کابل‌ها و یا مواردی همچون خوردگی پوشش و … نیز می‌توانند در کاهش سرعت و افزایش تداخلات محیطی، به‌خصوص در کابل‌های شبکه تأثیرگذار باشند. علاوه بر آن اسپلیترهای ارزان قیمت و بی‌کیفیت نیز از توانایی بالایی در حذف نویزهای وارده از تلفن برخوردار نبوده و تأثیر خود را در کاهش سرعت دسترسی به اینترنت و دانلود و آپلود اطلاعات می‌توانند نمایان کنند، بنابراین پیشنهاد می‌شود تا به بررسی فیزیکی تمامی کابل‌های شبکه و برق مودم پرداخته و در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کنید.
10. بهترین مکان را برای مودم انتخاب کنید
همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد، موانع محیطی همچون در، دیوار، مایکروویو، لامپ‌های فلوئورسنت و … در کاهش بعضاً چشمگیر قدرت سیگنال وای فای و سرعت دسترسی به اینترنت تأثیرگذار می‌باشند که در این بین اجسام فلزی به دلیل خاصیت ذاتی خود تأثیر بیشتری را به خود اختصاص داده و به دنبال آن‌ها چوب، شیشه، پلاستیک و … در فهرست موارد مربوطه قرار گرفته‌اند. اگر مودم و یا روتر را در یکی از اتاق‌های خواب قرار داده و اغلب وقت خود را در پذیرایی منزل سپری می‌کنید، پیشنهاد می‌شود تا یک مکان مناسب و به دور از هرگونه تداخل محیطی را در پذیرایی یافته و دستگاه را به آنجا منتقل کنید. کاهش هرچه بیشتر موانع محیطی و موقعیت فیزیکی کاربران با مودم در افزایش قدرت سیگنال و سرعت دسترسی به اینترنت توصیه می‌شود.
11. مودم یا روتر خود را ارتقاء دهید
در صورتی که پس از گذشت سالیان سال هنوز هم در حال استفاده از مودم پیش‌فرض شرکت ارائه‌دهنده اینترنت خود بوده و یا روتر خریداری شده از عمر بالایی برخوردار می‌باشد، ارتقاء دستگاه در به حداکثر رساندن سرعت دسترسی به اینترنت می‌تواند تأثیرگذار باشد.
مودم‌های قدیمی به پشتیبانی از استانداردهای وای فای IEEE 802.11n, b, g پرداخته‌اند که در عصر نوین امروزی و با پای در میدان گذاشتن استانداردهای جدیدتر همچون 802.11ac (یا به عبارتی دیگر Wi-Fi 5) و Wi-Fi 6 دیگر به‌نوعی منسوخ شده به شمار رفته و از پهنای باند مناسب جهت به حداکثر رساندن سرعت دسترسی به اینترنت از طریق ارتباط بیسیم وای فای برخوردار نمی‌باشند. در صورتی که سرویس واگذار شده از جانب شرکت ارائه‌دهنده اینترنت از پهنای باند بالایی برخوردار می‌باشد، استفاده از یک مودم قدیمی ممکن است در بروز محدودیت و عدم استخراج حداکثر پتانسیل ارائه شده تأثیرگذار باشد. از جمله دیگر فناوری‌ها و قابلیت‌های مودم‌های جدید می‌توان به Quality of Service ،MU-MIMO، پورت‌های گیگابیت اترنت و امکان مخابره شبکه‌های وای فای میهمان اشاره کرد.
12. تغییر باند فرکانسی
دستگاه‌های مودم و روتر به‌صورت کلی از دو فرکانس اصلی 2.4 و 5.00 گیگاهرتز جهت فراهم آوردن ارتباط بیسیم وای فای پشتیبانی می‌کنند که هرکدام از آن‌ها از مزیت‌ها و معایب مربوط به خود برخوردار می‌باشند. باند فرکانسی 2.4 گیگاهرتز به دلیل طول موج کمتر در افزایش محدوده تحت پوشش تأثیرگذار است، اما بسیاری دیگر از دستگاه‌های موجود در محیط همچون مایکروویو، تلفن‌های بیسیم، بیبی مانیتورها و … نیز بر روی این فرکانس فعالیت کرده و به مخابره اطلاعات می‌پردازند، بنابراین این باند فرکانسی، به‌خصوص در محیط‌های مسکونی و ساختمان‌های اداری بسیار شلوغ بوده و از تداخلات گسترده‌ای رنج می‌برد که همگی در کاهش سرعت تأثیرگذار می‌باشند. از جمله استانداردهایی که به پشتیبانی از این باند فرکانسی پرداخته‌اند می‌توان 802.11b و 802.11g اشاره کرد.
باند فرکانسی 5.00 گیگاهرتز در سمت مقابل اگرچه به دلیل طول موج بیشتر محدوده کمتری را پوشش می‌دهد، اما عدم تداخلات فرکانسی و خلوت بودن آن بعضاً می‌تواند در افزایش قابل توجه سرعت تأثیرگذار باشد، بنابراین توصیه می‌شود تا اگر مودم یا روتر مورد استفاده شما از این باند فرکانسی پشتیبانی می‌کند، لینک ارتباطی را از طریق منوی تنظیمات بر روی آن تنظیم کرده و بررسی کنید که آیا کیفیت سیگنال اتصالی و سرعت افزایش پیدا کرده است یا خیر. استاندارد 802.11ac به‌صورت اختصاصی به پشتیبانی از این باند فرکانسی پرداخته است.