وظیفه ذخیره‌سازی دائمی و طولانی مدت اطلاعات در یک سیستم رایانه‌ای بر عهده دیسک سخت یا به عبارتی دیگر هارد دیسک (HDD) گذاشته شده است، بنابراین قطعه فوق در حالت کلی از اهمیت بالایی در تشکیل پیکره یک کامپیوتر برخوردار می‌باشد. خوشبختانه تهیه و خرید یک دیسک سخت امروزه از سادگی بسیار فراوانی برخوردار بوده و کافی است تا به نزدیک‌ترین فروشگاه محل زندگی خود مراجعه نمایید تا با انواع و اقسام مدل‌های مختلف از کمپانی‌های گوناگون مواجه شوید، اما نکات مورد توجه در قطعه مذکور چیست؟
دیسک‌های سخت در حالت کلی از شباهت‌های بسیاری با یکدیگر برخوردار بوده و تفاوت‌های موجود در بین مدل‌های یکسان ساخته کمپانی‌های گوناگون نظیر میزان ظرفیت ذخیره‌سازی، پشتیبانی از ویژگی‌های منحصر به فرد، شاخصه‌های MTBF (میانگین زمانی خرابی درایو)، MTTR (میانگین زمانی تعمیر دیسک)، سرعت و میزان تأخیر در دسترسی به اطلاعات، کارایی و قیمت نهایی بسیار جزئی محسوب می‌شوند، اما میزان نویز تولیدی و قابلیت اطمینان ممکن است با یکدیگر بسیار متفاوت بوده و انجام تحقیقات پیرامون این مهم پیش از اقدام به خرید محصول مورد نظر پیشنهاد می‌شود.
رابط اتصال قابل پشتیبانی
دیسک‌های سخت در حالت کلی از دو رابط ویژه ساتا (SATA) و پاتا (PATA) جهت برقراری ارتباط با رایانه شخصی و اتصال به سخت‌افزار مادربرد بهره جسته و سازگاری این دو با یکدیگر بسیار لازم و ضروری به شمار می‌شود. مطمئناً اتصال یک هارد دیسک دارای رابط پاتا به مادربردی که از درگاه‌های ساتا بهره جسته میسر نبوده و نیاز به تعویض یکی از دو قطعه را لازم و ضروری می‌پندارد. دیسک‌های سخت دارای رابط‌های متفاوت در ویژگی‌های ظاهری بعضاً از شباهت بسیار فراوانی با یکدیگر برخوردار بوده و این مهم در قالب عنوان و پارت نامبر محصول نیز ممکن است صادق باشد، اما از بررسی این موضوع پیش از اقدام به خرید اطمینان حاصل کنید. خوشبختانه تمامی هارد دیسک‌ها و مادربردهای نوین و امروزی به پشتیبانی از رابط ساتا پرداخته و درگاه‌های پاتا و IDE به‌گونه‌ای منسوخ شده تلقی می‌شوند.
استاندارد طراحی و اندازه فیزیکی
پیکربندی سیستم فعلی در انتخاب دیسک سخت از اهمیت بالایی برخوردار بوده و خرید محصول مناسب به‌گونه‌ای به این مشخصه گره خورده است. هارد دیسک‌ها در حالت کلی در قالب دو استاندارد ثابت توسعه یافته و از اندازه‌ای برابر با 2.5 و 3.5 اینچ برخوردار می‌باشند. افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی یک درایو با فزونی قطر و تعداد پلاترهای دوار موجود در بطن سخت‌افزار رابطه مستقیم داشته و لذا دیسک‌های سخت رده دسکتاپ از اندازه بزرگ‌تر 3.5 اینچ برخوردار می‌باشند؛ در مقابل، پیکربندی‌های محدودی نظیر لپ‌تاپ به دلیل محدودیت‌های فیزیکی و طراحی بسته خود از فضای کافی جهت میزبانی درایوهای نامبرده برخوردار نبوده و لذا نمونه‌های 2.5 اینچی در ساختار آن‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
قابلیت نصب دیسک‌های سخت 2.5 اینچی در سیستم‌های دسکتاپ و چهارچوب‌های کیس رایانه‌های شخصی با استفاده از آداپتورهای تبدیل امکان‌پذیر می‌باشد، اما عکس این مهم برقرار نیست (امکان نصب دیسک‌های سخت 3.5 اینچی در بطن دستگاه‌های لپ‌تاپ میسر نمی‌باشد)، بنابراین نسبت به اطمینان از پیکربندی مورد استفاده سیستم خود پیش از خرید محصول مناسب اطمینان حاصل کنید. در صورتی که قصد خرید دیسک سختی جهت استفاده در رایانه شخصی خود را در سر دارید، پیشنهاد می‌شود تا نسبت به خرید محصولات 3.5 اینچی و رده دسکتاپ اقدام کنید، زیرا نمونه‌های 2.5 اینچی به دلیل طراحی بسته و محدودتر خود از ضعف‌هایی نظیر سرعت کمتر و … در مدل‌های یکسان رنج می‌برند.
ظرفیت ذخیره‌سازی
خرید پرظرفیت‌ترین مدل از محصولات عرضه شده از جانب یک کمپانی شاید در نگاه کلی وسوسه‌انگیز به شمار رود، اما پیشنهاد می‌شود تا فرآیند خرید را بر پایه اولویت‌های مورد نیاز خود به انجام رسانید. محصولات حجیم و دارای ظرفیت ذخیره‌سازی فراوان اغلب از هزینه ساخت بالاتری برخورداری بوده و میزان مبلغ پرداختی از جانب مصرف‌کننده بر هر گیگابایت آن بیشتر می‌باشد. علاوه بر آن افزایش تعداد پلاترهای دوار و بازوهای مغناطیسی خوانش و نوشت اطلاعات منجر به کاهش فراتر مکانیسم‌های داخلی درایو شده و این مهم در کاهش سرعت و کارایی نهایی و افزایش سر و صدای تولیدی تأثیرگذار می‌باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود تا با تعیین فهرستی از اولویت‌های موجود نظیر گنجایش مورد نیاز، میزان نویز و حرارت تولیدی و …، نسبت به تهیه و خرید محصول مورد نظر خود اقدام نمایید. در صورتی که قصد ذخیره‌سازی انبوهی از فایل‌ها و محتویات مختلف را در سر داشته و یا به دنبال راه‌اندازی پیکربندی RAID هستید، خرید دیسک‌های پرظرفیت منطقی به شمار می‌رود.
خرید مدل مناسب
کمپانی‌های فعال در صنعت طراحی و توسعه دیسک‌های سخت از جمله وسترن دیجیتال و سیگیت در جهت پاسخ‌گویی به نیازمندی کاربران و تحت پوشش درآوردن گستره وسیع‌تری از بازار، محصولات تولیدی خود را تحت برندها و عناوین مختلفی تولید و روانه بازار کرده‌اند. ویژگی‌های منحصر به فرد قابل پشتیبانی توسط درایوها نظیر ظرفیت ذخیره‌سازی بیشتر، افزایش میزان حافظه کش، فزونی مقدار مشخصه‌های MTBF ،MTTR و …، بسترهای نرم‌افزاری ویژه، سرعت و کارایی و … هر سری از محصولات را برای استفاده در حوزه مشخصی قرار داده و در صورت عدم خرید مدل مناسب ممکن است در هدر رفت پتانسیل به ارمغان آورده شده و بروز ضرر و زیان‌های مالی مزید بر علت گردد. به‌عنوان مثال دیسک‌های سخت سری بنفش (Purple) کمپانی وسترن دیجیتال به‌صورت کاملاً اختصاصی جهت استفاده در پیکربندی سیستم‌های نظارتی توسعه یافته و قابلیت اتصال تعداد چندین دوربین را فراهم آورده و یا وظیفه پر نمودن خلأ محصولاتی موجود در سیستم‌های دسکتاپ بر عهده دیسک‌های سخت سری سبز (Green) و مشکی (Black) گذاشته شده است.
دقت به میزان حافظه کش
دیسک‌های سخت جهت انتقال اطلاعات به بخش‌های مختلف خود از حافظه ویژه‌ای تحت عنوان کش (Cache) یا به عبارتی دیگر بافر (Buffer) بهره می‌جویند. ظرفیت ذخیره‌سازی حافظه مذکور در مدل‌های مختلف متفاوت بوده و از 2 تا 256 مگابایت متغیر می‌باشد، بنابراین افزایش گنجایش آن متناسب با فزونی سرعت انتقال اطلاعات تصور شده و این مهم در برخی از محصولات صادق می‌باشد، اما فاکتوری بسیار پر اهمیت جلوه نمی‌کند. پیشنهاد می‌شود تا پیش از اقدام به خرید دیسک سخت، به بررسی مدل‌ها و نسخ مختلف پرداخته و در صورتی که دو محصول یکسان در قیمت و ویژگی‌های مورد نظر، از میزان بافر متفاوتی برخوردار بودند، نسبت به انتخاب دیسک دارای ظرفیت کش بیشتر اقدام نمایید.
توجه به میزان حرارت و نویز تولیدی را فراموش نکنید!
افزایش میزان انرژی مصرفی یک دیسک سخت با تولید مقدار حرارت بیشتر رابطه مستقیم داشته و نتیجه ترکیب دو مؤلفه فوق، فزونی میزان نویز تولیدی کلی سیستم را به دنبال دارد، زیرا فن‌های سیستم خنک‌کننده باید با سرعت فراتری جهت دفع حرارت چرخیده و سر و صدای بیشتری را سبب می‌گردند؛ علاوه بر آن از آنجایی که فعالیت پیوسته دیسک سخت و فن‌های خنک‌کننده جهت عملکرد صحیح رایانه شخصی لازم و ضروری به شمار می‌رود، افزایش حتی چند دسی‌بلی (dB) میزان نویز در دراز مدت می‌تواند رخداد مشکلات و تأثیرات مختلفی را به خود اختصاص دهد. متأسفانه دیسک‌های سخت مشابه و یکسان در دو فاکتور اشاره شده از تفاوت‌های بعضاً چشمگیری نسبت به یکدیگر برخوردار بوده و بررسی آن‌ها در حالت کلی پیشنهاد می‌شود (جهت آگاهی به مشخصات فنی محصول مراجعه شود).
سرعت خوانش و نوشت اطلاعات
سرعت خوانش و نوشت اطلاعات توسط یک دیسک سخت وابسته به فاکتورهای مختلفی می‌باشد، اما اصلی‌ترین آن از تندی چرخش پلاتر دوار نشأت می‌گیرد. بسیاری از دیسک‌های سخت رده مصرف‌کننده از سرعتی معادل 7200 دور بر دقیقه (RPM) برخوردار می‌باشند، در حالی که نمونه‌های با سرعت چرخش کمتر (5400 دور بر دقیقه) یا حتی بیشتر (10000 دور بر دقیقه) نیز در دسترس عموم قرار گرفته‌اند. افزایش سرعت چرخش پلاتر یک درایو با فزونی سرعت خوانش (Read) و نوشت (Write) آن رابطه مستقیم دارد.
شاخصه‌های MTBF ،MTTR و نرخ خرابی
قابلیت اطمینان یک دیسک سخت از طریق شاخصه‌های MTBF و MTTR قابل درک است، اما توجه به این دو مورد در تهیه و خرید قطعه مذکور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار نیست، زیرا تمامی هارد دیسک‌های نوین و امروزی از مقادیر بالایی در خصوص مؤلفه‌های اشاره شده برخوردار می‌باشند. به‌عنوان مثال مقدار پیش‌فرض شاخصه MTBF تمامی دیسک‌های سخت نوین و امروزی 50 سال و حتی بیشتر گزارش شده است. این مهم بدان معنی نیست که محصول خریداری شده می‌تواند 50 سال دوام آورده و به فعالیت بپردازد، بلکه در حالت کلی نمایانگر آن است که دیسک چندین سال می‌تواند در خدمت مصرف‌کننده خود باشد (البته نباید فراموش کرد که دیسک‌های سخت نیز در دسته محصولات الکترونیکی طبقه‌بندی شده و احتمال خرابی آن‌ها در هر لحظه‌ای از زمان وجود دارد). بسیاری از دیسک‌های سخت امروزی از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار بوده و تعویض آن‌ها در نتیجه کمبود میزان فضای ذخیره‌سازی انجام می‌پذیرد، نه بروز خرابی یا مشکلات دیگر.
شاخصه MTTR مقدار زمان مورد نیاز جهت تعمیر یک دیسک سخت را نمایانگر بوده و از آنجایی که این مهم امروزه تنها توسط مراکز استخراج اطلاعات صورت می‌پذیرد، لذا توجه به آن برای مصرف‌کنندگان عام نیز آن‌چنان مهم به شمار نمی‌رود.
نرخ خرابی سخت‌افزار در بین دیسک‌های سخت یک کمپانی و یا حتی محصولات مشابه سازندگان دیگر متفاوت بوده و توجه به این مهم در حالت کلی لازم و ضروری به شمار می‌رود. پیشنهاد می‌شود تا پیش از تهیه و خرید یک دیسک سخت، پیشینه مدل مورد نظر خود را در بررسی نمایید تا در صورت آگاهی از بازخوردهای منفی، نسبت به تغییر انتخاب اقدام نمایید.